Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, ortaokul kademelerinde seçmeli olarak okutulan düşünme eğitimi dersine yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılında Sivas il merkezinde görev yapan ve düşünme eğitimi dersini yürüten 10 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması esas alınarak yürütülen araştırmada, veriler, uzman görüşü doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler, betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Bulgular arasında sosyal bilgiler öğretmenlerinin dersin seçmeli olması nedeniyle hedeflerine ulaşabilmesine dair kaygılarının olduğunu, sosyal bilgiler lisans öğrenimlerinde aldıkları eğitimin bu ders için tam manasıyla yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca öğrencilerin bu ders sayesinde yaratıcılık, eleştirel düşünme, problem çözme gibi becerileri elde ettiği, bu dersin öğrencilerin diğer derslerdeki başarılarını da arttırdığı anlaşılmıştır. Bununla beraber ders araç gereçlerinin yetersiz olduğu, aile, çevre gibi faktörlerin dersin hedeflerine ulaşılmasında olumsuz etki ettiği, okul idarelerinin düşünme eğitimine gereken önemi vermediği, bunların da dersin seçmeli olmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine the opinions of social studies teachers about thinking education course that is taught electively in secondary school levels. The study group of the research consists of 10 social studies teachers working in Sivas city center and conducting thinking education course in 2019-2020 academic year. In the research carried out on the basis of case study, which is one of the qualitative research methods, the data were collected through a semi-structured interview form prepared by the researcher in line with the expert opinion. The collected data were analyzed with descriptive analysis technique. Among the findings, it was revealed that the social studies teachers had anxiety about achieving their goals due to the elective of the course, and the education they received during their undergraduate studies in social studies was not sufficient for this course. In addition, it was understood that the students acquired skills such as creativity, critical thinking, problem solving, and this course increased their success in other courses. In addition, it was understood that lesson materials were insufficient, factors such as family and environment had negative effects on achieving the goals of the lesson, school administrations did not attach importance to thinking education, and this was due to the elective of the lesson.
Keywords
- Akkocaoğlu Çayır, N. (2015). Çocuklar için felsefe eğitimi üzerine nitel bir araştırma. (Yayımlanmamış
- Akkocaoğlu Çayır, N. (2015). Çocuklar için felsefe eğitimi üzerine nitel bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Alkın Şahin, S., & Tunca, N. (2015). Felsefe ve eleştirel düşünme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 192-206.
- Arkan Sezgin, K., & Baysal, Z. (2019). İlkokul 3. sınıf öğrencileri için geliştirilen düşünme becerileriprogramının öğrencilerin yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi. HAYEF: Journal of Education, 16(1), 19-47.Aslan, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin düşünme becerisi öğretimine yönelik özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (41), 61-73.
- Aycan, N., ve Aycan, H. (2016). Düşünme ve düşünce analizinden deney tasarımına. JOTCSC Journal of The Turkish Chemial Socıety, 1(1), 119-128.
- Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
- Çotuksöken, B. (2016, 10 10). Düşünme eğitimi yeniden. 24 Ekim 2019 tarihinde, Web: hurriyet.com.tr adresinden erişildi.
- Direk, N. (2014, 9 26). Çocuklar için felsefe hakkıyla yapılsın isterim / Nuran Direk’le söyleşi. (Ö. Özdemir, Röportaj Yapan) 25 Ekim 2019 tarihinde Web: www.felsefecilerdernegi.org.tr adresinden erişildi.
- Dombaycı, M., Ülger, M., Gürbüz, H., & Arıboyun, A. (2011). İlköğretim düşünme eğitimi öğretmen kılavuz kitabı 6-8 (4 b.). Ankara: MEB.
- Erdoğan, P. (2018). Çocuklarla felsefe yaklaşımının düşünsel, tarihi ve sosyal temelleri üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Felsefeciler Derneği. (2011, 4 16). İlköğretimde düşünme eğitimi dersi zorunlu olmalı ve felsefeöğretmenlerince verilmelidir. 24 Ekim 2019 tarihinde Web: www.felsefecilerdernegi.org.tr adresinden erişildi.Gelen, İ. (2011). Sosyal bilgiler programındaki düşünme ile ilgili bazı ortak becerilerin kazanılma düzeyinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 83-106.
- Gündoğdu, K., Eraydın, Ö., & Kızılkaya, A. (2016). 2000-2015 yılları arasında düşünme eğitimi alanında akademik eğilimler. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 48-61.
- Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146.Gür, Ç., Koçak, N., & Sağlar, M. (2017). Çok boyutlu bakış açılarıyla düşünme eğitimi programının 5 ve 6 yaş grubu çocukların okul olgunluğu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, (189), 153-165.
- Kefeli, İ., ve Kara, U. (2008). Çocukta felsefi ve eleştirel düşüncenin gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 339-357.
- Keskin, A. (2009). İlköğretim düşünme eğitimi dersi (6.7 ve 8. Sınıf) öğretim programının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
- Mutlu, E. (2010). Erken çocukluk dönemindeki çocukların (60-72 aylık) düşünme düzeylerinin ve okul öncesiöğretmenlerin düşünme eğitimi ile ilgili tutumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- Oktay, A., & Şakar, Ö. (2014). Ortaöğretim 11. sınıf felsefe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi “Isparta örneği”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(9), 103-116.
- Özdemir, D. (2006). Sosyal bilgiler dersinin düşünme becerilerini kazandırma düzeyine ilişkin öğretmengörüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.Özdemir, M. (2010). Niitel veri analizi: sosyal blimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
- Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. Seggie, ve Y. Bayyurt (Ed.). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (1 b., s. 119-135) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sönmez, B. (2016, Şubat). Düşünme eğitimi dersinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel ve yratıcıdüşünme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- TDK. (2017). Güncel Türkçe sözlük. 20 Şubat 2020 tarihinde Web: www.sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
- Tokmak, A., Yılmaz, A., & Şeker, M. (2019). Düşünme eğitimi dersinin sosyal bilgiler başarısına etkisi. International Journal of Social Science Research, 8(2), 12-31.
- TTKB. (2006). 2006 yılı Talim ve Terbiye Kurulu kararları. 26 Şubat 2020 tarihinde Web: www.ttkb.meb.gov.tr adresinden erişildi.
- TTKB. (2007). Düşünme eğitimi dersi öğretim programı (7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.TTKB. (2014, Mart). Öğretmenlik alanları, atama ve ders okutma esasları. Tebliğler Dergisi, (2678), 1-35. TTKB. (2015). Düşünme eğitimi dersi (7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
- TTKB. (2016a). Düşünme eğitimi dersi (7. ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
- TTKB. (2016b, 4 15). Ortaokul düşünme eğitimi dersi (7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Tebliğler Dergisi, 304-307.
- TTKB. (2017, 10 16). Haftalık ders çizelgeleri. 13 Şubat 2020 tarihinde Web: ttkb.meb.gov.tr. adresinden erişildi.
- Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma örneği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemi (24), 543-559.
- Ülger, M. (2012). Düşünme eğitimi dersi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, (146), 67-72.
- Yamaç, M., & Bakır, S. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulması sürecinde tuttuklarıgünlükler yoluyla yansıtıcı düşünme seviyelerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 968-986.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (genişletilmiş 10 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
