Author :
Abstract
Tükenmişlik iş hayatında bireylerin karşılaştığı en önemli problemlerden birisini oluşturmaktadır. Tükenmişlik olgusu zaman içerisinde meydana gelmekle birlikte hemen her sektörde ve meslek dalında rastlanılabilmektedir. Covid-19 salgını ile birlikte özellikle, sağlık sektörü çalışanlarının üzerindeki etkileri daha yoğun yaşanmıştır. Tükenmişliğin nedenleri arasında gösterilen yoğun çalışma, baskı, tatminsizlik gibi deneyimler hem kendilerini hem de çevrelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Tükenmişlik yaşayan çalışan, enerjisinin azaldığı ve kaynaklarının tükendiği hissi ile hizmet verdiği insanlara ve işine mesafeli, ilgi göstermeyen bir davranış sergileyerek kendisini eksik ve başarısız düşünmektedir. Tükenmişliğin sağlık çalışanlarına olan etkileri arasında başkalarına bakım verme isteğinin azalması, kendi kendine bakım eksikliği, işin anlamının azalması ve kişisel tükenmişlik yaşanmaktadır. Bu kapsamda covid-19 servislerinde ve kliniklerde görev yapan hemşirelerin sağlık ve tükenmişlik durumları, odak (fokus) grup araştırma yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada covid-19 hastalarının bakımıyla doğrudan ilgilenen Karaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görevli sağlık çalışanlarının tükenmişlik boyutları incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda tükenmişliğin üç boyutu olan duygusal tükenme, çalışma ortamı ve iletişimle birlikte duyarsızlaşma teması ön plana çıkmıştır. Araştırmada tükenmişliğin bir kez yaşanmadığı, stresten veya kötü geçen bir günden kaynaklanmamaktadır. Tükenmişliğin kalıcı, kronik ve dinmeyen duygusal stresten kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar çerçevesinde sağlık çalışanları için alınacak tedbirler noktasında öncelikle örgütsel ve fiziki şartların düzenlenebilmesinin yanı sıra yönetimsel anlamda tükenmişliğin düşürülmesi için bir takım adımlar atılmalıdır. Bir diğer açıdan bireysel anlamda alınacak önlemlerle de tükenmişliğin etkileri azaltılabilecektir.
Keywords
Abstract
Burnout is one of the most important problems faced by individuals in business life. Although the phenomenon of burnout occurs over time, it can be encountered in almost every sector and profession. With the Covid-19 epidemic, the effects on health sector workers have been experienced more intensely. Experiences such as intense work, pressure, and dissatisfaction, which are among the causes of burnout, affect both themselves and their environment negatively. The employee experiencing burnout thinks himself incomplete and unsuccessful by displaying a distant and uninterested behavior towards the people he serves and his job, with the feeling that his energy is low and his resources are depleted. Among the effects of burnout on health workers are decreased desire to care for others, lack of self-care, decreased meaning of work and personal burnout. In this context, the health and burnout status of nurses working in covid-19 services and clinics were examined by focus group research method. In the study, the burnout dimensions of the health workers working at Karaman Training and Research Hospital, who are directly involved in the care of covid-19 patients, were examined. As a result of the study, the three dimensions of burnout, emotional exhaustion, depersonalization with the work environment and communication, came to the fore. In the research, burnout is not experienced once, it is not caused by stress or a bad day. It has been concluded that burnout is caused by permanent, chronic and unrelenting emotional stress. Within the framework of these results, some steps should be taken to reduce burnout in the administrative sense, as well as to regulate the organizational and physical conditions at the point of measures to be taken for health workers. On the other hand, the effects of burnout can be reduced by taking individual measures.
Keywords
- Altay, B., Gönener, D., & Demirkıran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik
- Altay, B., Gönener, D., & Demirkıran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi. 15(1), 10-16.
- Bozkurt, F. (2014). Sağlıklı yaşam (wellness) pazarlamasında, kişisel değerlerle sağlığın tanımının sağlıklı yaşam tarzı üzerindeki etkisi ve bir araştırma. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
- Bryman, A., & Bell, E. (2015). Business research methods (4th ed.). Oxford: Oxford University Press.
- Can, R. (2017). Hemşirelerde profesyonellik durumu ve tükenmişlik sendromu düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- Creswell, J. W. (2009). Research design: qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
- Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues. 30(1), 159-165.
- Healy, M. J., & Perry, C. (2000). Comprehensive criteria to judge validity and reliability of qualitative research within the realism paradigm. Qualitative Market Research: An International Journal, 3(3), 118-126.
- Işıkhan V. (2009). Onkolojide Tükenmişlik ve Başa Çıkma Yöntemleri, Ankara: Vizyon.
- Karacaoğlu, B. Z. (2010). Anesteziyologlar ve cerrahların iş stresi ve tükenmişlik sendromu açısından karşılaştırılması. Uzmanlık Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Karakuş, S. (2019). Tükenmişlik ve yetenek yönetiminin çalışan performansı üzerine etkisi: sağlık sektöründe bir uygulama. Doktora Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi.
- Leiter, M. P., & Maslach, C. (2009). Nurse turnover: The mediating role of burnout. Journal of Nursing Management, 17, 331-339.
- Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior, 2(2), 99-113.
- Önsal, N. (2012). Endüstri İlişkileri Sözlüğü. http://www.turkis.org.tr/dosya/O3bbNx8E11jp.pdf (erişim tarihi: 17.09.2021).
- Özkan, H. (2018). Örgütsel bağlılığın tükenmişliğe etkisi iş tatmininin aracılık rolü Mersin ili kamu hastaneleri hemşirelerine yönelik bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Toros Üniversitesi
- Pantano, E., & Priporas, C.-V. (2016). The effect of mobile retailing on consumers’ purchasing experiences: A dynamic perspective. Computers in Human Behavior, 61, 548-555.
- Peker, R. (2002). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerine etki eden bazı faktörler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 305-318.
- Person, B., Sy, F., Holton, K., Govert, B., Liang, A., Garza, B., … Zauderer, L. (2004). Fear and stigma: The epidemic within the SARS outbreak. Emerging Infectious Diseases, 10(2), 358-363.
- Ramaci, T., Barattucci, M., Ledda, C., Rapisarda, V. (2020). Social stigma during COVID19 and its impact on hcws outcomes. Sustainability, 12(9), 1-13.
- Ryan, G. W., & Bernard., H. R. (2003). Techniques to identify themes. Field Methods, 15(1), 85-109.
- Sajjadi, S., Norena, M., Wong, H., & Dodek, P. (2017). Moral distress and burnout in internal medicine residents. Canadian Medical Education Journal, 8(1), 36-43.
- SAĞLIK-SEN. (2012). Türkiye’de Sağlık Çalışanları Tükenmişlik Araştırması Sonuçları. http://www.saglikcalisanisagligi.org/tezler2/tukenmislikarastirmasi.pdf (erişim tarihi: 21.09.2021).
- Schaufeli, W.B., Leiter, M.P., & Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of research and practice. Career Development International, 14(3), 204-220.
- Suran, B.G., & Sheridan, E. P. (1985). Management of burnout: training psychologists in professional life span perspectives. Professional Psychology: Research And Practice, 16(6), 741-752.
- Svalastog, A. L., Donev, D., Kristoffersen, J., & Gajović, S. (2017). Concepts and definitions of health and health- related values in the knowledge landscapes of the digital society. Croatian Medical Journal, 58(6), 431-435.
- Thomas, N. K. (2004). Resident burnout. JAMA, 292(23), 2880-2889.
- (erişim tarihi: 18.09.2021).
- TTB. (2020). TTB COVID-19 Pandemisi 6. Ay Değerlendirme Raporu.https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/yayin_goster.php?Guid=42ee583e-fb2d-11ea-abf2-539a0e741e38 (erişim tarihi: 20.09.2021).
- Tureng, https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/t%C3%BCkenmi%C5%9Flik (erişim tarihi: 19.09.2021).
- Wood, B. D., & Killion, J. B. (2007). Burnout among healthcare professionals. Radiology Management, 29(6), 30- 38.
- World Health Organization WHO (October 2006), Constitution of the world health organization. Forty-fifth edition, Basic Documents Supplement, pp. 1-18.
