Author :
Abstract
Örgütler sahip oldukları özelliklerden dolayı zaman zaman olağanüstü durumlarla karşılaşabilmektedir. Örgütleri sıkıntıya sokabilecek bu durumlar genellikle kriz olarak karşımıza çıkmaktadır. Kriz, bir işin veya olayın geçtiği karmaşık bir aşama, içinden çıkılması zor bir durum, bozulma yönünde ani gelişmeler ve tehlikeli bir an olarak ifade edilmektedir. Kuruluşun krizi en az hasarla atlatabilmesi ve hatta bu ortamdan yararlanabilmesi için; Krizin nedenlerinin, ortaya çıkan etkilerinin ve yönünün tüm boyutlarıyla detaylı olarak analiz edilmesi, analiz sonuçlarının sağlıklı verilere dayandırılması, kriz için gerekli önlemlerin zamanında ve uygulanabilir şekilde ele alınması gerekmektedir. Liderlik ise kişilik özellikleri, örgütsel roller, davranışlar, etkileşim kalıpları, takipçilerin algıları ve onlar üzerindeki etkisi açısından çok yönlü özelliklere sahip bir kavramdır. Okullarda lider olarak tanımlanan kişi denilince akla ilk gelen okul yöneticileridir. Okul yöneticilerinin liderlik özellikleri ve kriz yönetimine ilişkin becerilerinin neler olduğu, liderlik stilleri ile okullarda yaşanan kriz süreçleri arasında bir ilişki olup olmadığı merak edilmiştir. Okul adlı kurum dinamik bir organik yapıdır. Bu dinamik ve organik yapının çevrenin yöneticisinin yenilikler açık bir bakış açısıyla var olan durumu gözlemleyip okulda fark yaratacak projelerle dinamik bir dönüşümü sağlaması gerekmektedir. Bir kurumun kilit isimlerinden biri olan okul müdürünün sahip olması beklenen kriz yönetimi beceri düzeyleri ve liderlik tarzlarının nitelikli eğitim kurumlarının oluşturulmasında önemli olduğu düşünülmektedir. Özetle bu araştırmada kriz yönetimi becerileri ile okul yöneticilerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın temel amacı okul yöneticilerinin liderlik davranışları ve kriz yönetimi becerileri arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir.
Keywords
Abstract
Organizations may encounter extraordinary situations from time to time due to their characteristics. These situations, which can put organizations in trouble, often appear as crises. A crisis is expressed as a complex stage in which a business or event passes, a difficult situation to get out of, sudden developments in the direction of deterioration and a dangerous moment. In order for the organization to overcome the crisis with the least damage and even benefit from this environment; It is necessary to analyze the causes, emerging effects and direction of the crisis in detail with all its dimensions, to base the analysis results on sound data, and to take the necessary measures for the crisis in a timely and applicable manner. Leadership, on the other hand, is a multifaceted concept in terms of personality traits, organizational roles, behaviors, interaction patterns, perceptions of followers and its effect on them. School administrators are the first to come to mind when it comes to the person defined as the leader in schools. It has been wondered what the leadership characteristics and crisis management skills of school administrators are, and whether there is a relationship between leadership styles and crisis processes in schools. The institution named School is a dynamic organic structure. The environmental manager of this dynamic and organic structure should observe the existing situation with an open perspective of innovations and provide a dynamic transformation with projects that will make a difference in the school. It is thought that the crisis management skill levels and leadership styles that the school principal, who is one of the key names for an institution, are expected to have, are important for the creation of qualified educational institutions. In summary, in this study, the relationship between crisis management skills and leadership styles of school administrators was evaluated. The main purpose of this research is to evaluate the relationship between school administrators' leadership behaviors and crisis management skills.
Keywords
- Ada, Ş., ve Küçükali, R. (2009). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara : Anı Yayıncılık. Eğitim Yönetimi
- Ada, Ş., ve Küçükali, R. (2009). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara : Anı Yayıncılık. Eğitim Yönetimi (5. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
- Adıgüzel, S. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin deprem ile ilgili kriz yönetimine ilişkin yeterlikleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Aksoy, H., Aksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 37-49
- Aksu, A., Deveci, S. (2009). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerileri. eJournal of New World Sciences Academy 4 (2), 448-464.
- Ali, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Journal of Yaşar University, 4(15), 2435-2450.
- Arslan, H. (2010). Okul İşletmesinin Yönetimi. R. Sarpkaya (Editör), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (ss. 335-358). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Aydın, M. (2014). Eğitim Yönetimi . Ankara: Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
- Aykaç, B. (2001). Kamu Yönetiminde Kriz ve Kriz Yönetimi. G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi , C.3, S.2, s. 123-132.Balcı, A. (2002). Etkili Okul, Okul Geliştirme. Kuram, Uygulama ve Araştırma. Ankara: Pegem A. Balçık, B. (2000). İşletme yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım.
- Başaran, İ. E. (1992). Türkiye eğitim sistemi. Yargıcı Maatbası.
- Bennis, W. G. & Townsend, R. (1989). On becoming a leader . Addison-Wesley.
- Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (11. Basım). Ankara: Pegem Akademi. Can, H. (1998). Organizasyon ve yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Can, N. (2013). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi . Ankara: Pegem Akademi.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
- Coşkun, Ö. (2017). Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Davranışlarının İncelenmesi . Yüksek Lisans Tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Cotton, K. (2003). Principals and student achievement : What the research says. Virginia USA: Association for Supervision and Curriculum Development Alexandria
- Çelik, V. (2003). Eğitimsel liderlik (3. baskı). Pegem A Yayıncılık.
- Çetin, N. G. ve Beceren, E. (2007). Lider kişilik: Gandhi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 111-132.
- Doğan, D. M. (2005). Büyük Türkçe sözlük. İstanbul. Denizli: Pınar Yayıncılık.
- Drucker, P. F. (2000). 21. Yüzyıl İçin Yönetim Tartışmaları ( Çev. İrfan Bahçıvangil ve Gülenay Gorbon), 2. Baskı. İstanbul: Epsilon Yayınları.
- Eraslan, L. (2004). Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Temel Kavramlar ve Yeni Liderlik Paradigmasının Analizi. Milli Eğitim Dergisi, 162, 109-120.
- Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Basım Yayın. Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Anı Yayıncılık.
- Gündüz, H. B. ve Doğan, A. (2009). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve yaratıcılık düzeyleri. Eğitim Araştırmaları Birinci Uluslararası Kongresi. Çanakkale, Türkiye.
- Hansen, J., & Childs, J. (1998). Creating a school where people like to be. Educational Leadership, 56(1), 14-17.
- Harris, A. (2005). Crossing Boundaries and Breaking Barries: Distributed leadership in schools. Special School Trust.Harputlu, M. (2017). Kriz Yönetimi Kapasitesinin İncelenmesi ve Geliştirilmesi. İzmir Örneği. Doktora Tezi. Polis Akademisi Başkanlığı, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü , Ankara.
- Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama. (S. Turan, Çev.). Nobel
- Işık, M. (2012). Hemşire Yöneticilerin Kriz Yönetimine İlişkin Yaklaşımlarının Belirlenmesi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
- İnce, M., Bedük, A. ve Aydoğan, E. (2004). Örgütlerde takim çalişmasina yönelik etkin liderlik nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 423-446.
- Kadıbeşegil, S. (2001). Kriz Geliyorum Der ! Kriz İletişimi ve Yönetimi. İstanbul: Mediacat Yayınları.
- Karaçor, S., & Garda, B. (2015). Ekonomik Kriz Döneminde Turizm Pazarlaması Tourism Marketing In Crisis Era. In International Conference on Eurasian Economies (pp. 902- 907).
- Kotter, J. P. (1995). Leading change: Why trasformattan effors fail. Harward Business Rewiew, 73(2), 59-67. Kurtuluş, İ. (2007). Dönüştürücü liderlik –bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
- Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi. (G. Arastaman, Çev.). Nobel Yayın Dağıtım.
- MacNeil, W., Topping, K.(2007). Crisis management in schools: evidencebased prevention. Journal of Educational Enquiry, 7(1), 64
- MEB, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 23 Mart 2020
- Memişoğlu, S.P. (2006). Lise Müdürlerinin Liderlik Özelliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 179-189.
- Mintzberg, H. (2013). Örgütler ve yapıları. (A. Aypay, Çev.). Nobel Yayınları.
- Özbey, N. (2020). Okul müdürlerinin liderlik davranışlarını şekillendiren motivasyon unsurları üzerine bir inceleme(Tez No. 612141) [Doktora tezi, Osmangazi Üniversitesi- Eskişehir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özdemir, T. A. (2002). İlköğretim okul müdürlerinin kriz yönetimi konusundaki koordinasyon yeterliliklerinindeğerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
- Peterson, K., & Lezotte, L. (1991). New directions in the effective schools movement. Rethinking effective schools: Research and practice, 128-137.
- Sağlam, M. D. M., & Deniz, M. (2007) Kriz dönemlerinde işletme stratejileri ve Malatya Organize SanayiBölgesi’nde faaliyet gösteren tekstil işletmelerinde bir uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 156- 176.
- Saruhan, Ş.C. ve Yıldız, M.L. (2014). Çağdaş yönetim bilimi. Beta Yayınları
- Savçı, S. (2008). Orta Öğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Kriz Yönetimine İlişkin Algıları (Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Steller, A. W. (1988). Effective schools research: Practice and promise. Bloomington, IN: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
- Sucu, A. (2016). Öğretmenlerin motivasyonu ile okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları arasındakiilişkinin analizi (Tez No. 426409) [Yüksek Lisans tezi, İnönü Üniversitesi- Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Şişman, M. (2004). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş (3.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Şişman, M. (2010). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Şişman, M. (2018). Öğretim Liderliği (6. Baskı). Pegem Akademi.
- Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranişi özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalişmasi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.
- Topaloğlu, F.( 2019). Kriz Yönetiminde Liderlik: İşletmelerde Kriz Yönetiminin Otantik Liderlik ÖzellikleriAçısından İncelenmesi Muğla İli Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Muğla
- Tutar, H. (2000). Kriz ve stres ortamında yönetim (2.Baskı). İstanbul Hayat Yayınları Tutar, H. (2007). Kriz ve Stres Ortamında Yönetim. İstanbul: Hayat Yayıncılık
- Tüz, M. V. (2001). Kriz ve İşletme Yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
- Walberg, H. J., & Lane, J. (1985). The role of the administrator in school productivity. Studies in Educational Evaluation, 2, 217-230.
- Walker, C. D. (2005). Educational Leadership Culture and Diversity. London: Sage Publication.
- Yörük, D. ve Dündar, S. (2011). Türkiye’deki yerel yöneticilerin benimsedikleri liderlik tarzlarına göre boyun eğici davranışlarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 93-106.
